BU kitap, Komünist olmayan dünya için büyük önem taşıyan Kore Savaşı’nın endişe verici bir özelliğini incelemektedir. Birleşmiş Milletler güçlerinin bir üyesi olarak esir alınan Amerikan askerlerinden yirmi biri neden ülkelerine geri dönmek yerine Komünist bir yönetim altında kalmayı tercih ederek ülkelerine geri dönmeyi reddetti? Bu savaşta işbirliğine karşı direnç neden her üç Amerikalı esirden birinin düşmanla işbirliği yaptığından şüphelenilecek kadar zayıftı? Neden bu kadar çok esir diğer esirlere karşı acımasızca davranıyordu? Neden Amerikan esirleri arasındaki ölüm oranı ABD’nin savaştığı diğer tüm savaşlardan daha yüksekken, yanlarındaki başka bir ulusun esirleri arasında tek bir ölüm bile yoktu?
New Yorker’ın editörlerinden Eugene Kinkead, ABD Ordusu’nun Amerikalı esirler üzerindeki Komünist telkin yöntemleri ve etkileri üzerine beş yıl süren yoğun çalışmasını araştırıyor ve rapor ediyor. İngiliz Savunma Bakanlığı tarafından yayımlanan Kore’deki İngiliz esirlerle ilgili resmi bir kitapçıktan alınan bilgilerin bu baskıya dahil edilmesi, İngiliz Milletler Topluluğu okuyucuları için ek bir ilgi sağlamaktadır.
Bay Kinkead, ABD Ordusu’nun subayları ve yöneticileri tarafından kendisine sunulan gerçekleri ve görüşleri neredeyse hiç yorum yapmadan sunmaktadır. Verdiği bilgilerin büyük bir kısmı bu tek kaynaktan geldiği sürece, bu kitap Kore’deki Amerikan savaş esirlerine yapılan muamele ve davranışlar hakkında ya da bu tür davranışların tekrarlanma riskini ortadan kaldırmak için nihai olarak geliştirilecek önlemler hakkında son sözü söyleme iddiasında değildir; ancak çok hayati bir konuya ışık tutmaktadır.
Parlamento üyeleri, hükümet yetkilileri, hizmet görevlileri, din görevlileri, öğretmenler ve gençlerin yetiştirilmesiyle ilgilenen herkes bu kışkırtıcı kitabın ciddi bir dikkat gerektirdiğini görecektir.
İNCELEME YAZISI – HAZİRAN 2024
Kore Savaşında ölen, yaralanan veya esir alınan Amerikalı askerlerin durumu ele alınıyor. Bu doğrultuda da Neden İşbirliği Yaptılar sorusu ortaya çıkıyor. Amerikalı esirlerin esir düşme oranın neden yüksek olduğu, esir kamplarındaki askerlerin çoğunluğunun neden başıbozuk olduğu ve Çinlilerin yaptığı komünizm telkinlere olumlu bakan Amerikalıların neden bu şekilde davrandıklarını irdeleniyor. Askeri raporlar haricinde, sivil veya resmi görevlilerle bu durum ele alınarak, çözüm önerileri de sunulmuştur. Burada yazar, o raporlar, anı ve diğer kitaplardan derlediği bilgiler doğrultusunda, Amerikan askerlerin kayıp durumunu irdelerken, İngiliz askerleri ve özellikle ayrı bir bölüm tutarak, esir kamplarındaki Türk askerlerinin durumunu da ele alarak kıyaslama da yapıyor (örneklem – kontrol grubu). Türk Zaferi – Amerikan Yenilgisi başlığı altında bu duruma bakılırken, esasen XIII, XIV, XV. bölümlerde psikolojik durum ele alınmış ve altı kalın şekilde çizilecek önemli tespitler yapılmıştır. Türkler komünist telkine (indoctrination) nasıl direndi, Amerikalılar nasıl direnemedi? Çinliler hangi yolları kullandılar? Emir komuta zincirinin önemi var mı? Amerikalı subaylar Türklerin hem telkine karşı tutumlarını hem de birlik olmalarını dikkatle incelemiş, anlamaya çalışmış ve kendi eksikliklerini de düzeltmeye çalışmışlar. Yazar burada İngiliz askerinin de esaret altındaki Türkler gibi dirayetli olmasından da bahsediyor. Esir kamplarındaki Amerikalı askerinin ölüm oranının yüksekliğinin, salt komünistlerin zalimliği olarak görülmemesi gerektiğini, Amerikan askerlik yapısının da irdelenmesi (ve burada durum tespitleri yapılıyor) gerektiğini ifade ediyor.
Burada Kore Savaşının doğru ve yanlışları üzerine bir çalışma yapılmıyor. Esir tutulan Amerikan askerlerinin, ölüm yüzdesinin çok yüksek olmasıyla beraber 21 Amerikalı askerin neden kendi isteğiyle orada kalmayı tercih ettikleri üzerine çalışma yapılmış. Çalışmadaki esas vurgu savaşın psikolojik arka planı. Yani, esaret altındaki Amerikalılar nasıl tepki verdi, neden İngilizler veya Türkler gibi davranamadığını anlamaya çalışıyor. Bunu da yaparken, Amerikalı askerin zihin dünyasında oluşturduğu bilgiler ile savaşın gerçekliği karşısında yaşanan çatışma da ele alınıyor.
Eugene Kinkead’ın Türkçeye Neden İşbirliği Yaptılar adıyla çevrilen kitabında kullanılan yazıların büyük kısmı, 1957 yılında Amerikan The New Yorker dergisinde yayımlanan makaleden oluşmaktadır. Yazar önsözde, kitabın oluşum süreci hakkında da ayrıntılı bilgiler vermektedir
Eugene Kinkead: 1906 – 1992 yılları arasında yaşamış, bu kitap haricinde doğa ve doğa tarihi üzerine de çeşitli kitapları bulunan ve The New Yorker dergisinde 58 yıl kadrolu yazar ve editör olarak çalışmıştır.
Türkçe çeviri hakkında bilgilendirme:
Eugene Kinkead, Amerikalı gazeteci ve yazardır. Why They Collaborated adlı kitabı 1960 yılında İngiltere’de basılmıştır. Bu kitabı Türkçeye ilk kez Baha Ataman çevirmiştir ve 1967 yılında Genel Kurmay tarafından yayımlanmıştır. Bu çeviri Ankara Milli Kütüphane’de bulunmaktadır. (Bu baskıyı bulamadım. Bir şekilde elde edecek birisi olursa tüm sayfaların resmini çekip gönderirse onun da PDF düzenlemesini yaparak okurla buluşturabiliriz) Tarafımdan çeviri düzenlemesi ve mizanpajı yapılan bu kitabın 1960’daki İngiltere baskısı esas alınmıştır. Kitap ilk kez 1959 yılında Amerika’da In Every War But One adıyla yayımlandı. Amerikan baskısında sadece Author’s Notes (yazarın Notları) kısmı bulunmuyor, diğer kısımlar aynı. Çeviri de sadece kitabın index kısmı alınmamış, bunun dışında ekleme/çıkarma işlemi yapılmadan olduğu gibi çevrilmeye çalışılmıştır. Kitabın iki farklı düzenlemesi var. Birincisi PDF kopyanın kağıt görünümü üzerine düzenleme yapılmıştır. İkincisinde ise beyaz sayfa kullanılmıştır. Okuyan tarafından biri tercih edilebilir.
Beyin Yıkama adlı kitabı yıllar önce okumuştum (1994 -1996). Bendeki baskı 1994, 6. baskı idi. O zamanda okurken çok ilgimi çekmişti. Yazar J. A.C Brown da Eugene Kinkead’ın kitabından da alıntılar yapmıştı. Türklerin esir altında kalsa bile emir -komuta zinciri içinde davrandıklarını anlatıyordu. Beyin Yıkama kitabının 224.sayfasında çevirmen Behzat Tanç dipnot olarak Why They Collaborated adlı kitaptan önemli bir dipnot eklemişti. Kitabı 2021’de tekrar okuyup alıntılarını da 1000Kitap sitesine eklemiştim. 2024’de konuyu biraz daha derinliğine öğrenmek istedim. 1967 yılında çevrilen kitaba da ulaşamayınca iş başa düştü diyerek kendime yol çizdim. Bu doğrultuda 15 – 28 Mayıs 2024 tarihleri arasında çevirisi yapıldı. Daha sonra redakte ve mizanpajla uğraştıktan sonra Haziran ayı içerisinde bitmiş PDF haline getirdim. Bu çeviri amatör bir uğraştır. Çeviri de hatalı, yanlış veya sonucu etkileyen bir durum varsa ve bu da bildirilirse tekrar düzenleme yapmaya çalışırım.
Ezcümle: Why They Collaborated adlı kitap 15 – 28 Mayıs 2024 tarihleri arasında Türkçeye çevrilmiştir. Bu inceleme yazısı ile bitmiş PDF hali ise 5 Haziran 2024’te 1000Kitap ve kesikkalem.com sitesine eklenmiştir. Tavsiye ediyorum.
Kitabın Türkçe PDF linkleri:
BEYAZ SAYFA OLARAK OKUMAK İÇİN: