Arap Dünyasında Köktencilik
R, Hrair Dökmeciyan’ın Arap Dünyasında Köktencilik (Devrimci İslam) adıyla tercüme edilen kitabı Arap yarımadasında ortaya çıkan İslami yapıları inceliyor.
Kitap, İslami direnişin tarihi köklerini derinlemesine incelemese bile bunun İslam toplumundaki yansımalarına odaklanıyor. Birinci el kaynakların yanında, grup ya da örgütlerin kendi aralarında fikir alışveriş yaptıkları yayınlarla, saha çalışmalarından da besleniyor.
Kitabın birinci bölümünün ana başlığı “İslami Köktencilik” olup “Katalizör, İşaretler ve Tepkiler” altında, diğer alt başlıklara da sahip. Diriliş, yeniden doğuş, aşırılık, köktencilik, mütedeyyin, mutaassıp, hilafet, mehdi gibi kavramlar ve bazı kelimelerden kastedilenlerin ne olduğunu da açıklamaya çalışıyor. Radikal köktenci hareket içinde yer alan unsurlardan kısaca bahsedilerek belirli bir kalıbın şekli çiziliyor.
İkinci bölümün ana başlığı ise “Arap Dünyasında İslami Direniş” adıyla “Alan Araştırmaları”nı içeriyor. Üçüncü bölümde ise “İslami Köktencilik” ana başlığı altında “Sonuçlar ve Gelecek” işleniyor.
İslami köktenciliğin beslendiği kaynaklar ile bunun ideoloji olarak sürdürülmesi için yapılan düşünce aktarımlarına da yer veriliyor. Bu sayede köktenci yapılanmaların toplumun hangi kesimlerinde (ülkelere göre farklılık oluşturuyor) daha kolay taban bulduklarını; ve yeni bir kimlik kazandırmaya etki eden fikirlerden de bahsediliyor. Aktif ve pasif köktencilik kavramlarına açıklık getiriyor. Suriye, Mısır, Irak, Suudi Arabistan gibi ülkelerde örgütlerin yapısı, gücü, yaptıkları hakkında da bilgiler veriliyor.
Kitap yazıldığı dönem itibarıyla çeşitli legal ve illegal yapılar hakkında da bilgi veriyor. Arapça ve İngilizce kaynaklardan yararlanması dolaysıyla Arap yarımadasında köktenci hareketin genel çerçevesine bakıyor. Kullanılan kaynaklardan istifade edip bu konulara ilgi duyanlara faydalı olabilir.
** Kitap içinden kitap hakkında bilgilendirme notları:
++ Bu kitap ABD Savunma Bakanlığı, Savunma İstihbarat Birimi tarafından desteklenmiş ve kontrol edilmiştir.
++ 1985 yılında Syracasu University Press tarafından basılmıştır. Özgün adı “Islam in Revolution, Fundemantalism in the Arab World”.
++ Yazar 1933 Suriye / Halep doğumludur. Ortodoks Hristiyan, Ermeni kökenli olup Arapça bilir.
++ Kitabı tercüme eden (Muhammed Karahanoğlu) de yazıya müdahale edilmeden tercümenin gerçekleştirdiğini ifade ediyor.
++ Türkçe 1. Basım İlke Yayıncılık, Mart 1992’de yapılmıştır.
Ezcümle: Bu kitabı 15 – 18 Eylül 2022 tarihleri arasında okudum. Bu yazı ise 22 Mart 2023 tarihinde 1000Kitap sitesine eklendi. Kitabın baskısı yok.