Antidepresan Efsanesinin Sonu
Irving Kirsch’in Türkçeye Antidepresan Efsanesinin Sonu adıyla çevrilen kitabına Prof. Dr. F. Cankat Tulunay ve Dr. Tanju Sürmeli sunuş yazısı ile katkı sağlamış. Tulunay bu kısa giriş yazısında, mesleği icabı antidepresan ilaçlarla iç içe olmasını, yapılan araştırmaları, ilaç firmalarından beslenen doktor ve araştırmacıları, hatalı ve yanlış raporları, sümenaltı edilen raporları ve sözde bilimsel dergilerden bahsediyor. O doğrultuda Kirsh’in okuyacağınız bu kitabının da bir macera kitabı gibi takip edileceğini lakin hayal değil gerçeklerden de bahsedildiğini ifade ediyor. Tanju Sürmeli ise yine depresyonun tam olarak ne olduğunun ispatlanmadığı bir ortamda, medya yoluyla ilaç firmalarının tedavi adı altında söylemlerine dikkat çekiyor. Bu propagandalar sonucu, ilaç tüketimi artarken, ilaç firmalarının da karlarına kar kattığını buna karşılık iyileşme durumuna da bakılmasında fayda olduğunu belirtiyor.
Irving Kirsh, depresyon nedir, ne değildir sorularından hareket ederek, depresyon tedavisinde ilaçların faydaları var mı yoksa plasebo etkisinden farksız mı sorularına cevaplar arıyor. Bunu da yaparken hem soru soruyor hem de yapılan bilimsel çalışma raporlarından analizlere bakıyor. Yazarın kendisinin de doktor olması, bazı konulara doğrudan neşter atmasını kolaylaştırıyor. Üç binden fazla depresyon hastası ve otuz sekiz klinik testin sonuçlarını analiz ettiklerini ve bunu da meta-analiz yoluyla (tamamlanmış araştırma sonuçlarındaki verilerden anlam çıkarma), grafiklerle ifade ediyor. İlaçlar iyileşmeye ne kadar etkili ya da plasebo ve kör test uygulaması ile ne tür sonuçlara ulaşıldığını anlatıyor. Ayrıca ilaç firmalarının bilim adı altında yaptıkları bilim üfürükçülüğünden de örnekler veriyor.
Yazarın doktor olması kitabın da prospektüsvari bir şekilde yazıldığı anlamına gelmesin. Oldukça sarih bir dil (ve çeviri) ile örnekler de kolay bir şekilde anlaşılabiliyor. Antidepresan ilaçlarla plaseboların (yalancı ilaç) karşılaştırmasını yine ilaç firmalarının verilerinden hareket ederek analizini oluşturuyor.
Yazar, araştırma sonucu elde ettiği verileri hem bilim dergilerinde hem de çeşitli dergi ve gazetelerde yayımlar. Gelen eleştirileri de kategorileştirerek hatalarını vurgular. Yani ben yazdım oldu şeklinde bir çalışma olmadığının bilinmesinde fayda var.
Önemli ve değerli araştırmayla depresyon, ilaç ve plasebo arasında var olan verilerden hareket ederek ilaçların ne kadar etkili olduğuna ve bunu da plasebo oranları ile karşılaştırıyor.
Bu kitap eylül 2012’de Dilek Onuk tarafından tercümesi yapılarak Kuraldışı yayıncılık tarafından yayımlanmıştır. Kitabın baskısı yok ancak sahaflarda ya da PDF olarak bulabilirsiniz. Kitap içinden çokça alıntı ekledim lakin kitabın tamamının okunmasında fayda var
Ezcümle: Bu kitabı 21 – 23 Ağustos 2022 tarihleri arasında okudum. Bu yazı ise 1000Kitap sitesine 3 Ekim 2023’de eklenmiştir. Okudukça beğendiğim ve okunmasında faydalı olacağına inandığım bu kitabı tavsiye ediyorum.